Jak upiec pastel de nata, czyli portugalskie babeczki z kremem?

Kiedy pierwszy raz spróbowałem pastel de nata w jednej z ukrytych lizbońskich kawiarenek, nie spodziewałem się, że tak niepozorne ciastko potrafi aż tak zaskoczyć. Ten przepis nosi w sobie historię, prostotę i coś absolutnie uzależniającego – chrupiące ciasto i krem, który rozpływa się jak aksamit.

Pastel de nata to połączenie kontrastów – kruche, warstwowe ciasto filo i kremowy środek o smaku wanilii z nutą karmelizowanego wierzchu. Smakuje jak coś między crème brûlée a budyniem, tylko zamknięte w małej, złocistej foremce. Znając ten przepis, możesz przenieść do Twojej kuchni smak jednej z najcenniejszych portugalskich tradycji.

Zrobienie ich w domu wcale nie jest takie trudne – potrzebujesz około 90 minut i trochę cierpliwości przy cieście. W tym poradniku pokażę Ci dokładne proporcje, jak przygotować krem o odpowiedniej konsystencji, jak uzyskać idealnie złotą skórkę i jak uniknąć typowych błędów. To sprawdzony przepis, który bazuje na oryginalnych składnikach i doświadczeniu zdobytym przez lata testów.

Spróbuj sam – własnoręcznie upieczone pastel de nata smakują o niebo lepiej niż gotowe wersje z marketu. Ich przygotowanie to czysta przyjemność, a możesz je dopasować do swojego gustu: więcej cynamonu, mniej cukru, mleko roślinne zamiast krowiego. Teraz przejdźmy do historii tych małych cudeniek i zobaczmy, co sprawia, że pokochali je ludzie na całym świecie.

Poznaj pastel de nata, czyli portugalskie babeczki z kremem

Pastel de nata narodziły się w klasztorze Hieronimitów w Lizbonie, już w XVIII wieku. Mnisi używali białek do krochmalenia habitów, więc zostawało im mnóstwo żółtek. I właśnie z nich powstał ten kultowy krem. Kiedy klasztory zamykano, przepis trafił do cukierni, która piecze je do dziś. To smak historii, tradycji i pomysłowości. Gdy pierwszy raz jadłem je w Portugalii, zrozumiałem, czemu są dumą całego kraju.

To ciastko zaskakuje. Ma słodki, waniliowy smak z delikatną nutą cynamonu. Skórka jest chrupiąca i złocista, a środek aksamitny i kremowy – jak budyń, tylko bardziej treściwy. Wyobraź sobie połączenie crème brûlée i ciasta francuskiego. A kiedy wyjmiesz je prosto z piekarnika, w całym domu pachnie jak w lizbońskiej cukierni – wanilią, karmelem i ciastem. Moi goście często pytają, czy to naprawdę domowa wersja.

Cienkie warstwowe ciasto, karmelizowany wierzch i gładki krem z żółtek – to właśnie wyróżnia pastel de nata. Są proste, ale wymagają dokładności. Najlepsze jeszcze ciepłe, z kubkiem kawy. Albo jako deser na rodzinne spotkanie. I naprawdę warto poświęcić chwilę, by poznać sekret ich chrupkości i lekkości.

Wartości odżywcze pastel de nata

Pastel de nata to deser bogaty w energię, kremowy i słodki. Jedna babeczka to około 200–250 kcal. Głównym źródłem kalorii są tłuszcze i węglowodany. Znajdziesz tu też odrobinę białka, głównie z jajek. Nie jest to danie dietetyczne, ale jedna porcja na deser absolutnie się mieści w rozsądnie zbilansowanym jadłospisie.

Wartości odżywcze

• Wielkość porcji: 1 sztuka (ok. 65 g)
• Kalorie: 220 kcal
• Białko: 3,6 g
• Węglowodany: 22,5 g
• Tłuszcze: 13,8 g
• Błonnik: 0,5 g
• Sód/Sól: 0,2 g

Pastel de nata dostarcza jajecznego białka, wapnia z mleka i trochę energii z cukru i masła. To deser, więc nie jest polecany przy diecie niskokalorycznej lub niskocukrowej. Osoby z insulinoopornością lub na diecie keto powinny go unikać. Można jednak zjeść go jako element zbilansowanej diety, zwłaszcza jeśli ograniczysz inne słodkości w ciągu dnia.

🍮 Zwróć uwagę: Pastel de nata to dobry wybór na specjalne okazje lub jako mały dodatek do kawy. Nie sprawdzi się w diecie cukrzycowej ani ketogenicznej. Osoby aktywne mogą go potraktować jako szybkie źródło energii.

Czego potrzebujesz, aby przygotować pastel de nata?

W pastel de nata wszystko zaczyna się od dobrych składników. Nie ma tu miejsca na półśrodki – masło, żółtka i ciasto muszą być dobrej jakości. Kluczowy jest krem. To on nadaje smak i konsystencję. Z kolei ciasto odpowiada za chrupkość i strukturę. Przy zakupach szukaj jajek z wolnego wybiegu i masła o wysokiej zawartości tłuszczu. Im lepsze podstawy, tym lepszy efekt.

Lista składników

🥚 Żółtka jaj: 5 sztuk. Nadają kremowi kolor, smak i gładką strukturę.
🥛 Mleko pełne: 250 ml. Baza kremu – lepsze efekty niż mleko 0,5%.
💧 Woda: 125 ml. Używana do przygotowania syropu cukrowego.
🍬 Cukier biały: 150 g. Słodzi krem i karmelizuje się w piekarniku.
🍋 Skórka z cytryny: cienki pasek. Dodaje świeżości i delikatnej kwasowości.
🌿 Laska cynamonu: 1 sztuka. Wzbogaca aromat kremu.
🥄 Mąka pszenna: 30 g. Delikatnie zagęszcza masę.
🥐 Ciasto francuskie: 1 rulon (ok. 250–270 g). Najlepiej schłodzone, gotowe lub domowe – warstwowe i chrupiące.
🧈 Masło niesolone: do wysmarowania foremek. Zapewnia złoty kolor i smak.

Składniki opcjonalne, dodatki

🧂 Szczypta soli: Podkreśla smak kremu, równoważy słodycz.
🍫 Wiórki czekolady: Dodane po upieczeniu – wersja nieklasyczna, ale ciekawa.
🍊 Skórka pomarańczowa: Do kremu zamiast cytrynowej – bardziej wyrazista.
🥄 Cukier puder: Do posypania na wierzch przed podaniem.

Zamienniki, produkty alternatywne

• Zamiast mleka krowiego możesz użyć napoju owsianego bez cukru
• Zamiast laski cynamonu możesz użyć ⅓ łyżeczki cynamonu mielonego
• Zamiast cukru białego możesz użyć cukru trzcinowego (nada lekko karmelowy smak)
• Zamiast ciasta francuskiego gotowego możesz użyć domowego, cienko rozwałkowanego ciasta filo

Lista narzędzi kuchennych:

🍲 Rondel z grubym dnem: Do przygotowania mleka z przyprawami i syropu cukrowego
🥣 Miska: Do mieszania żółtek z mąką
🧪 Miarka lub waga: Do dokładnego odmierzenia składników
🧁 Foremki do tartaletek lub muffinek: Klasyczny kształt pastel de nata
🥄 Trzepaczka lub rózga: Do uzyskania gładkiej masy
🧊 Sitko: Do przecedzenia kremu i usunięcia skórki oraz przypraw
🧈 Pędzelek kuchenny: Do smarowania foremek masłem

💡 TIP: Wyjmij ciasto francuskie z lodówki 10 minut przed użyciem – będzie bardziej plastyczne. Jeśli nie masz foremek do tartaletek, użyj formy na muffiny i delikatnie wyłóż ją papierem do pieczenia.

Gdzie możesz kupić składniki?

Większość składników do pastel de nata kupisz bez problemu w Polsce. Ciasto francuskie, mleko, cukier i jajka znajdziesz w każdym większym sklepie – Biedronka, Lidl, Auchan, Żabka, a nawet w lokalnym warzywniaku. Trochę trudniej może być z laską cynamonu i skórką cytrynową bez wosku. Warto wtedy zajrzeć do delikatesów, sklepów z produktami bio albo na bazarek. W większych miastach, jak Warszawa czy Kraków, znajdziesz specjalistyczne dzielnice z kuchniami świata. Dobre źródło to też sklepy internetowe – często mają wszystko w jednym miejscu i z dostawą na drugi dzień.

🛒 TIP: Jeśli kupujesz ciasto francuskie, wybierz wersję na maśle – różnica w smaku jest ogromna. Kup od razu dwa rulony i jeden zamroź – przyda się, jeśli zechcesz powtórzyć przepis.

Instrukcja krok po kroku, jak przygotować pastel de nata

Przygotowanie pastel de nata zajmie Ci około 90 minut – z czego mniej więcej 40 minut to aktywna praca, a reszta to chłodzenie i pieczenie. Przepis nie jest trudny, choć wymaga uważności. Najważniejsze to gładki krem, dobrze rozwałkowane ciasto i wysoka temperatura pieczenia. Cierpliwość i dokładność to Twoi najlepsi pomocnicy w tym zadaniu.

Krok 1: Podgrzej mleko z przyprawami

Wlej 250 ml mleka do rondelka. Dodaj pasek skórki cytrynowej i laskę cynamonu. Podgrzewaj na średnim ogniu przez około 5 minut, aż mleko będzie gorące, ale nie zagotowane. To ważne – aromaty muszą się uwolnić, ale mleko nie może się zważyć. Zdejmij z ognia i odstaw do lekkiego przestudzenia.

Zwróć uwagę na to, by nie doprowadzić mleka do wrzenia – krem straci wtedy delikatność.

Krok 2: Zrób syrop cukrowy

Do drugiego rondla wsyp 150 g cukru i wlej 125 ml wody. Podgrzewaj na średnim ogniu, aż cukier się rozpuści i mieszanka zacznie lekko bulgotać. Gotuj jeszcze 2 minuty, nie mieszając. Syrop powinien być klarowny i rzadki. Zdejmij z ognia i odstaw.

Jeśli cukier się skarmelizuje, zaczynaj od nowa – nie chodzi tu o karmel.

Krok 3: Wymieszaj żółtka z mąką

W misce połącz 5 żółtek z 30 g mąki pszennej. Użyj trzepaczki. Mieszaj energicznie, aż uzyskasz gładką, jednolitą masę bez grudek – trochę jak ciasto naleśnikowe. To podstawa dobrego kremu.

Jeśli masa wydaje się zbyt gęsta, możesz dodać 1 łyżkę mleka – ale tylko wtedy, gdy trudno ją rozbić.

Krok 4: Połącz wszystko w krem

Przecedź mleko przez sitko do żółtek, mieszając równocześnie. Powoli wlewaj także syrop cukrowy, nadal mieszając. Całość przelej do rondla. Podgrzewaj na małym ogniu przez 4–5 minut, mieszając bez przerwy. Krem powinien lekko zgęstnieć – konsystencja jak gęsta śmietana. Odstaw do przestudzenia.

Gdy tylko zauważysz pierwsze bąbelki – zdejmij z ognia. Zbyt długie gotowanie zepsuje strukturę.

Krok 5: Przygotuj foremki i ciasto

Wyjmij ciasto francuskie z lodówki 10 minut wcześniej. Rozwiń je i zroluj z powrotem – tym razem wzdłuż dłuższego boku, tworząc ciasny rulon. Pokrój na plastry grubości ok. 2 cm. Każdy plaster spłaszcz palcami, a potem dociśnij do środka foremki, tworząc miseczkę. Posmaruj foremki masłem.

Dobrze dociśnij ciasto do dna i boków – dzięki temu nie opadnie w trakcie pieczenia.

Krok 6: Napełnij foremki kremem

Wlej krem do środka – do ¾ wysokości ciasta. Nie przelewaj! Krem urośnie i lekko się przypiecze. Foremki ustaw na blasze, żeby łatwo było je włożyć do piekarnika.

Jeśli chcesz uzyskać bardziej przypieczoną powierzchnię, możesz ustawić piekarnik na tryb grill w ostatnich minutach pieczenia.

Krok 7: Piecz, aż będą złote

Rozgrzej piekarnik do 250°C (góra-dół lub termoobieg). Piecz babeczki przez 15–17 minut – aż środek zacznie się delikatnie rumienić i pojawią się ciemniejsze plamy na wierzchu. To znak, że pastel de nata są gotowe. Ciasto powinno być złote i chrupiące, a środek lekko ścięty.

Nie otwieraj piekarnika w trakcie pieczenia – stracisz temperaturę, a ciasto może opaść.

Krok 8: Przestudź i podaj

Wyjmij foremki z piekarnika i odstaw na 10 minut. Następnie delikatnie wyjmij babeczki. Podawaj jeszcze lekko ciepłe, posypane cukrem pudrem lub cynamonem.

Świetnie smakują też na zimno – schłodzone krem nabiera głębi smaku.

Najczęstsze błędy i trudności przy przygotowaniu pastel de nata

Pastel de nata to prosty deser, ale ma kilka momentów, które mogą zaskoczyć. Dobrze, że tu jesteś – lepiej uczyć się na cudzych potknięciach niż własnych. Nie przejmuj się, jeśli coś pójdzie nie tak za pierwszym razem. Większość błędów łatwo naprawić i następnym razem będzie już tylko lepiej.

Krem się zwarzył lub wyszedł grudkowaty

🔴 Zbyt wysoka temperatura podczas podgrzewania: krem może się ściąć, jeśli ogień jest za duży albo zbyt długo go trzymasz na kuchence. Czasem też dzieje się tak, gdy mleko było zbyt gorące przy mieszaniu z żółtkami.
✅ Podgrzewaj na małym ogniu i cały czas mieszaj: kiedy masa zacznie lekko gęstnieć, zdejmij z ognia. Mleko przed dodaniem do żółtek powinno być ciepłe, ale nie parzące.

Ciasto francuskie opadło lub się rozwarstwiło

🔴 Zbyt mało schłodzone ciasto albo złe formowanie: kiedy ciasto za bardzo się ogrzeje w dłoniach, traci strukturę i nie rośnie dobrze. Czasem nie przylega też dobrze do ścianek foremki.
✅ Trzymaj ciasto jak najkrócej poza lodówką i dobrze dociśnij: formuj szybko, dociśnij do brzegów i schłódź foremki z ciastem przez 10 minut przed napełnieniem kremem.

Krem wycieka z babeczek

🔴 Za cienko wyłożone ciasto na spodzie: przy pieczeniu ciasto się kurczy, a krem wypływa przez dno. Może się też zdarzyć, gdy za bardzo przepełnisz foremki.
✅ Zadbaj o grubszą warstwę ciasta na spodzie i nie lej kremu do pełna: napełnij foremki maksymalnie do ¾ wysokości, a spód dociśnij mocniej niż boki.

⚠️ TIP: Najczęstszym błędem jest przegrzanie kremu – wtedy nie ma już ratunku. Zawsze trzymaj się niskiej temperatury i mieszaj bez przerwy, aż tylko lekko zgęstnieje.

Propozycje podania i warianty pastel de nata

Pastel de nata najlepiej smakują jeszcze lekko ciepłe, tuż po upieczeniu. W Portugalii często podaje się je posypane cukrem pudrem i cynamonem – ta mieszanka podkreśla waniliowy smak kremu i dodaje delikatnej ostrości. Możesz podać je z filiżanką mocnego espresso albo jako część większego deserowego talerza z owocami. Jeśli chcesz poeksperymentować, dodaj do kremu odrobinę skórki pomarańczowej lub czekoladowe wiórki na wierzch. Na talerzu dobrze wyglądają ułożone w kółko, z kontrastem – np. czerwone owoce lub zielona mięta pośrodku. Spróbuj też wersji mini – mniejsze babeczki idealnie sprawdzają się na przyjęciach. Goście zawsze są zaskoczeni, jak efektownie i kolorowo można podać coś tak prostego.

Poświęciłem trochę czasu, żeby znaleźć dla Ciebie kilka świetnych zdjęć pastel de nata w różnych odsłonach. W galerii poniżej znajdziesz warianty podania, pomysły na dekoracje, układ na talerzu i małe detale, które robią różnicę. Zainspiruj się i znajdź swój styl serwowania!

Przykłady, jak profesjonaliści przygotowują pastel de nata

Spędziłem sporo czasu na YouTube, przeglądając kilkanaście różnych filmów o pastel de nata. Wybrałem dla Ciebie ten, który moim zdaniem pokazuje wszystko najlepiej. To materiał od znanego kulinarnego twórcy, który tłumaczy każdy etap w sposób klarowny i przyjazny. Pokazuje dokładne ruchy, teksturę kremu i pracę z ciastem. Warto zobaczyć, jak pracuje ktoś, kto robi te babeczki na co dzień – można podpatrzeć małe gesty, które robią różnicę. Ten film pomoże Ci jeszcze lepiej zrozumieć cały proces. Zobacz to w praktyce i wynieś swoje pastel de nata na wyższy poziom.

Mam też dla Ciebie drugi film – inny youtuber, inny styl, inny sposób pracy. To dobra okazja, żeby zobaczyć alternatywne podejście do tego samego deseru. Inne ręce, inne tempo, inne pomysły. Sprawdź i wybierz, co najbardziej pasuje do Ciebie.

Jak przechowywać pastel de nata?

Skoro masz już gotowe pastel de nata, warto wiedzieć, jak je przechować, żeby zachowały smak i chrupkość. Najlepiej włożyć je do szczelnego pojemnika i trzymać w lodówce. Przechowuj w porcjach – nie układaj ich jedne na drugich. Nie zostawiaj ich luzem, bo szybko chłoną zapachy i wilgoć.

W lodówce pastel de nata przetrwają do 3 dni. Po tym czasie krem może się rozwarstwiać, a ciasto stanie się gumowate. Jeśli poczujesz kwaśny zapach lub zobaczysz wilgoć w środku – to znak, że czas je pożegnać. Najdelikatniejsze są żółtka i mleko – one psują się jako pierwsze. Dłużej wytrzymają, jeśli dobrze je schłodzisz od razu po wystudzeniu.

Najlepszy sposób na ponowne podanie to krótkie podgrzanie w piekarniku – 5 minut w 180°C. Nie używaj mikrofalówki, bo ciasto zmięknie. Możesz dodać odrobinę cynamonu tuż po wyjęciu. Dzięki temu babeczki odzyskają chrupkość i ciepło, bez utraty smaku.

❄️ TIP: Jeśli chcesz przechować pastel de nata dłużej – zamroź je tuż po wystudzeniu. Przed podaniem włóż do piekarnika na 10 minut w 180°C. Będą prawie jak świeżo upieczone.

Podsumowanie

Pastel de nata to prosty, ale efektowny deser. Wystarczy kilka składników: żółtka, mleko, cukier i ciasto francuskie. Krem musi być gładki, ciasto cienko rozwałkowane i dobrze schłodzone. Najpierw robisz syrop, potem łączysz z żółtkami i mlekiem, a na końcu pieczesz w bardzo gorącym piekarniku. Sekret tkwi w wysokiej temperaturze pieczenia i delikatnym kremie z nutą cynamonu. To połączenie chrupkości i aksamitności – coś, co naprawdę robi wrażenie.

Zachęcam Cię, żebyś spróbował. Możesz zrobić je klasycznie albo dodać coś od siebie. Skórka pomarańczowa, odrobina wanilii, czekolada? Czemu nie! To przepis, który daje frajdę i miejsce na własne pomysły. Nie bój się pierwszego podejścia – efekt może Cię zaskoczyć bardzo pozytywnie.

Podziel się swoimi efektami – napisz, jak Ci poszło, co zmieniłeś, co dodałeś od siebie. Ciekaw jestem Twojej wersji! Zostaw komentarz, wrzuć zdjęcie, dorzuć swój trik. Może to właśnie Twoja modyfikacja zainspiruje innych?

Na blogu znajdziesz też inne przepisy – jak zrobić domowe tartaletki, francuskie canelé czy prostą kremówkę waniliową. Zerknij, jeśli chcesz dalej odkrywać świat małych deserów z wielkim efektem.