Jak upiec Mattentaart, czyli tartaletki z serem z Geraardsbergen?
W średniowiecznej Belgii były zarezerwowane dla możnych, dziś Ty możesz je upiec we własnej kuchni. Mattentaart – małe, kruche tartaletki z serem – to kulinarna perełka z Geraardsbergen, wpisana na listę dziedzictwa kulturowego Flandrii. I uwierz mi – zdecydowanie zasłużenie.
To połączenie delikatnego ciasta z lekko kwaskową, kremową masą serową. Smakuje jak coś pomiędzy puchowym sernikiem a najlepszą francuską tartą. Maślane, z subtelną nutą migdałów, pachną jak wspomnienie z wakacji na belgijskiej prowincji. Warto mieć ten przepis pod ręką – nie tylko dla smaku, ale i dlatego, że domowe wykonanie daje sto razy więcej satysfakcji niż kupna wersja.
Mattentaart nie jest trudny, choć wymaga uwagi. Upieczesz je w około 2 godziny – wliczając czas schładzania i przygotowania nadzienia. W tym poradniku poprowadzę Cię krok po kroku: od krótkiej historii tartaletek, przez składniki, aż po precyzyjne instrukcje. Znajdziesz tu też praktyczne triki, dzięki którym unikniesz najczęstszych błędów. Przepis, który pokazuję, opiera się na autentycznej metodzie – tej samej, którą poznałem ucząc się w Brukseli od lokalnego piekarza. Największa korzyść? Zaskoczysz gości czymś absolutnie niebanalnym.
Jeśli lubisz piec i chcesz spróbować czegoś naprawdę wyjątkowego, to Mattentaart da Ci mnóstwo frajdy. Możesz też modyfikować nadzienie pod własny smak – dodać odrobinę cytryny, wanilii albo miodu. Wszystko przed Tobą. A teraz czas poznać tę belgijską klasykę nie tylko z nazwy – Twoja kuchnia może pachnieć jak Geraardsbergen.
Poznaj Mattentaart, czyli tartaletki z serem z Geraardsbergen
Mattentaart pochodzi z flamandzkiego Geraardsbergen. Przepis ma już ponad 700 lat. Pierwsze wzmianki pojawiły się w dokumentach z XIV wieku. W tamtych czasach tylko bogaci mogli sobie pozwolić na użycie migdałów i sera. Dziś Mattentaart to lokalny symbol. Kiedy pierwszy raz jadłem je na miejscu, podano mi je jeszcze ciepłe, z widokiem na brukowany rynek. Do dziś pamiętam ten moment. Z czasem przepis lekko się uprościł, ale ser z mleka z regionu i ciasto z masłem pozostały niezmienne.
Te tartaletki są delikatnie słodkie, z kremowym środkiem i maślaną bazą. Nadzienie przypomina lekki sernik z lekką nutą migdałów. Ciasto z wierzchu jest kruche, ale nie suche – coś jak cienka warstwa listkowego ciasta francuskiego. Całość ma subtelny, mleczno-migdałowy zapach, który rozchodzi się po kuchni jeszcze długo po pieczeniu. Wyobraź sobie skrzyżowanie francuskiej tarty z polskim sernikiem, ale w wersji mini. Kiedy podaję je gościom, często pytają, co to za „małe cuda”.
To, co wyróżnia Mattentaart, to połączenie lokalnego sera, migdałów i kruchego ciasta. Przepis nie jest trudny, ale wymaga dokładności. Najlepiej smakuje wiosną i latem, z filiżanką kawy lub kieliszkiem likieru. Idealnie sprawdzi się na rodzinne spotkania albo jako elegancki deser. Jeśli chcesz poczuć smak Belgii w domowej kuchni – to jest przepis, któremu warto poświęcić chwilę.
Wartości odżywcze Mattentaart, czyli tartaletek z serem z Geraardsbergen
Mattentaart to deser dość kaloryczny, ale zrównoważony. Zawiera sporo tłuszczu i węglowodanów, ale też nieco białka z sera i jajek. Nie jest to lekka przekąska, ale świetnie sprawdzi się jako dodatek do popołudniowej kawy albo deser na specjalną okazję. W jednej porcji znajdziesz energię, sytość i smak – wszystko w rozsądnej ilości.
Wartości odżywcze
- Wielkość porcji: ok. 100 g
- Kalorie: 310 kcal
- Białko: 7 g
- Węglowodany: 28 g
- Tłuszcze: 19 g
- Błonnik: 1 g
- Sód/Sól: 0,3 g
Mattentaart dostarcza białka i wapnia dzięki serowi użytemu w nadzieniu. Ma również zdrowe tłuszcze mleczne, choć w większej ilości – dlatego warto potraktować go jako deser okazjonalny. Osoby na diecie niskokalorycznej lub eliminującej laktozę mogą zrezygnować albo sięgnąć po małą porcję. Przy diecie ketogenicznej lub wysokotłuszczowej może być ciekawą przekąską, ale już przy cukrzycy lub insulinooporności wymaga ostrożności ze względu na ciasto. Klucz do balansu? Traktuj go jako deser, nie jako główny posiłek. W umiarkowanej ilości może być częścią zdrowej i różnorodnej diety.
🍰 Zwróć uwagę: Mattentaart to dobra opcja dla osób bez nietolerancji laktozy i glutenu. Jeśli jesteś na diecie bezmlecznej lub ograniczasz cukry – lepiej poszukaj alternatywy. Dzieci, dorośli i seniorzy mogą sięgać po ten deser od czasu do czasu, jako coś wyjątkowego.
Czego potrzebujesz, aby przygotować Mattentaart, czyli tartaletki z serem z Geraardsbergen?
Składniki do Mattentaart to proste produkty, ale liczy się ich jakość. Najważniejsze są: świeże mleko, jajka, masło i kruche ciasto. Kluczowe znaczenie ma też sam „mattenkaas” – ser z mleka krowiego i kwaśnego mleka. W warunkach domowych można go odtworzyć, ale warto zwrócić uwagę na proporcje i temperaturę mleka podczas zsiadania. To decyduje o konsystencji i smaku nadzienia.
Lista składników
🥛 Mleko pełne: 1 litr – najlepiej świeże, nie z kartonu. To podstawa domowego twarogu.
🥣 Maślanka: 250 ml – zakwasza mleko, pomaga oddzielić skrzep.
🥚 Jajko: 1 sztuka – nadaje strukturę masie serowej.
🥚 Żółtko: 1 sztuka – dla kremowości i koloru.
🍬 Cukier: 50 g – lekko dosładza nadzienie, nie dominuje smaku.
🌾 Ciasto francuskie: 1 płat (ok. 275 g) – klasyczna baza, musi być dobrze schłodzone.
🧈 Masło: 20 g – do smarowania foremek i poprawy smaku spodu.
🌰 Migdały mielone: 20 g – dodają aromatu i podkreślają smak sera.
🧂 Szczypta soli: podbija smak całości, nie pomijaj.
Składniki opcjonalne, dodatki
🍋 Skórka z cytryny: odrobina – dodaje świeżości do nadzienia.
🌿 Ekstrakt waniliowy: 1/4 łyżeczki – nadaje deserowy charakter.
🍯 Miód: 1 łyżeczka – alternatywa dla części cukru, inny profil smakowy.
🥛 Śmietanka 30%: 1 łyżka – jeśli chcesz bardziej aksamitną masę.
Zamienniki, produkty alternatywne
- Zamiast maślanki możesz użyć kefiru
- Zamiast mielonych migdałów możesz użyć orzechów laskowych
- Zamiast ciasta francuskiego możesz użyć domowego kruchego ciasta
- Zamiast cukru białego możesz użyć cukru trzcinowego
Lista narzędzi kuchennych:
🍲 Rondel z grubym dnem: do podgrzewania mleka bez przypalenia
🥄 Drewniana łyżka: do mieszania mleka i maślanki
🧺 Gaza lub drobne sitko: do odsączenia twarogu (sera)
🧈 Foremki do tartaletek: najlepiej metalowe, 8–10 cm średnicy
🔪 Nóż lub radełko: do przycięcia ciasta francuskiego
🥣 Miska: do połączenia składników nadzienia
🧁 Pędzelek kuchenny: do smarowania foremek i ewentualnie wierzchu
⏲️ Zegar kuchenny: do kontroli czasu pieczenia i chłodzenia
💡 TIP: Wyjmij ciasto francuskie i jajka z lodówki 15 minut wcześniej. Dzięki temu będą elastyczniejsze i lepiej się połączą z resztą składników. Jeśli nie masz foremek do tartaletek, użyj formy na muffinki – też się sprawdzi!
Gdzie możesz kupić składniki?
Większość składników do Mattentaart znajdziesz bez problemu. Mleko, jajka, masło, cukier i ciasto francuskie są dostępne praktycznie w każdym sklepie – od osiedlowego, przez Biedronkę i Lidla, po większe supermarkety. Migdały mielone i maślankę też bez trudu kupisz. Trochę więcej uwagi wymaga ser, który robisz samodzielnie z mleka i maślanki – dlatego tak ważna jest jakość mleka. W dużych miastach możesz trafić na delikatesy z belgijskimi lub francuskimi produktami. W Warszawie warto zajrzeć np. na Koszykową albo do sklepów z europejską ofertą. Sklepy internetowe, takie jak Kuchnie Świata czy Alma24, mają też dobrą selekcję migdałów, śmietanek i zamienników. Jeśli mieszkasz poza dużym miastem – zamów online i zrób większe zakupy na kilka wypieków.
🛒 TIP: Migdały kup w większym opakowaniu i przechowuj w szczelnie zamkniętym słoiku – nie jełczeją i przydadzą się do wielu deserów.
Instrukcja krok po kroku, jak przygotować Mattentaart, czyli tartaletki z serem z Geraardsbergen
Cały proces zajmie około 2 godziny, z czego aktywna praca to ok. 50 minut. Reszta to czas na schłodzenie, odsączenie i pieczenie. Poziom trudności? Średni, ale naprawdę do ogarnięcia. Liczy się dokładność i spokój. Najważniejsze to dobrze odsączyć ser i nie przepiec spodu.
Krok 1: Przygotowanie sera (mattenkaas)
Wlej mleko do garnka i podgrzej do 38–40°C. Dodaj maślankę i delikatnie wymieszaj. Odstaw na 30 minut pod przykryciem. Mieszanka powinna się rozdzielić – zobaczysz skrzep i przezroczystą serwatkę. Przelej wszystko przez gazę lub drobne sitko. Odstaw ser na 15–20 minut, by dokładnie się odsączył.
Nie mieszaj zbyt mocno – skrzep będzie zbyt drobny i za suchy.
Krok 2: Przygotowanie nadzienia
W misce wymieszaj odsączony ser, jajko, żółtko, cukier, mielone migdały i szczyptę soli. Masę wyrób łyżką lub ręką – ma być gładka, bez grudek. Konsystencja powinna przypominać gęsty twarożek. Jeśli chcesz, dodaj skórkę z cytryny lub wanilię. Odstaw masę do lodówki na 20 minut.
Zadbaj o jednolitą konsystencję – to gwarantuje równomierne pieczenie.
Krok 3: Przygotowanie foremek i ciasta
Rozgrzej piekarnik do 200°C (góra-dół). Foremki wysmaruj masłem. Rozwiń ciasto francuskie i wykrawaj koła większe niż średnica foremek – pamiętaj, że muszą zakryć także boki. Wyłóż ciastem każdą foremkę, dociśnij brzegi. Nakłuj spód widelcem.
Nie rozciągaj ciasta – może się później skurczyć.
Krok 4: Napełnianie i zamykanie tartaletek
Nałóż masę serową do środka – około ¾ objętości foremki. Z reszty ciasta wykrój mniejsze kółka i przykryj nimi wierzch. Dociśnij brzegi palcami lub widelcem. Zrób małe nacięcie na środku – para musi mieć gdzie uciec.
Nie przepełniaj – masa może wypłynąć podczas pieczenia.
Krok 5: Pieczenie
Wstaw foremki do nagrzanego piekarnika i piecz 25–30 minut. Góra powinna być lekko złocista, a ciasto wypieczone. Jeśli brzegi zaczynają się zbyt szybko rumienić, przykryj je folią aluminiową.
Nie otwieraj piekarnika w trakcie – ciasto może opaść.
Krok 6: Studzenie i podanie
Po upieczeniu wyjmij foremki i odstaw tartaletki na kratkę. Poczekaj aż ostygną – wtedy ciasto będzie idealnie kruche, a środek się ustabilizuje. Najlepiej smakują lekko ciepłe lub całkowicie wystudzone.
Nie wyjmuj zbyt wcześnie – mogą się pokruszyć. Świetna robota, gotowe!
Najczęstsze błędy i trudności przy przygotowaniu Mattentaart, czyli tartaletek z serem z Geraardsbergen
Zdarza się, że coś nie wyjdzie za pierwszym razem – i to jest całkowicie normalne. Mattentaart wymaga precyzji, ale większość błędów wynika z drobnych niedopatrzeń. Dobrze, że tu jesteś – podpowiem Ci, jak unikać wpadek, zanim się pojawią. Nauka na cudzych błędach to oszczędność czasu i składników.
Masa serowa jest zbyt rzadka
🔴 Za dużo wilgoci w twarogu: masa może wypływać z ciasta lub nie zastygać po upieczeniu.
✅ Dłużej odsączaj ser: zostaw go na sitku nawet 30 minut. Jeśli nadal jest wilgotny – dociśnij lekko łyżką. Powinien mieć konsystencję jak gęsta pasta.
Ciasto francuskie się skurczyło
🔴 Za bardzo naciągnięte podczas wykładania: w piekarniku ciasto wraca do pierwotnego kształtu.
✅ Nie naciągaj, tylko delikatnie dociśnij: przy wykładaniu foremek pozwól ciastu „usiąść” naturalnie. Schłodzenie ciasta przed pieczeniem też pomaga.
Tartaletki są surowe w środku
🔴 Za krótki czas pieczenia lub za duża ilość nadzienia: środek nie zdąży się ściąć, a wierzch może się przypalić.
✅ Trzymaj się proporcji i wypełniaj foremki tylko do ¾ wysokości. Piecz w 200°C przez co najmniej 25 minut. Jeśli wierzch brązowieje zbyt szybko – przykryj folią.
⚠️ TIP: Najczęstszy błąd to zbyt mokry ser – to właśnie on psuje konsystencję środka. Poświęć chwilę na dokładne odsączenie, a cała reszta pójdzie jak z płatka.
Propozycje podania i warianty Mattentaart, czyli tartaletek z serem z Geraardsbergen
Mattentaart tradycyjnie podaje się lekko ciepłe lub całkowicie wystudzone, bez żadnych sosów. To deser samowystarczalny, ale dobrze współgra z filiżanką kawy lub kieliszkiem likieru migdałowego. Możesz dodać odrobinę cukru pudru na wierzch – wygląda elegancko i dodaje lekkości. Ciekawą wariacją jest cienka warstwa konfitury z pigwy pod nadzieniem – wprowadza owocową nutę. Na przyjęciu świetnie wyglądają ułożone na desce, z przełamującym kolor akcentem – np. listkiem mięty albo jadalnym kwiatem. Jeśli chcesz zrobić wrażenie – podaj w małych papilotkach ze złotą krawędzią. Goście pytają wtedy nie tylko o smak, ale i o przepis.
Spędziłem trochę czasu, by dobrać zdjęcia, które naprawdę oddają klimat tych tartaletek. Poniżej znajdziesz galerię z różnymi wariantami podania, dekoracjami i sposobami prezentacji. Mam nadzieję, że zainspirują Cię do własnych pomysłów i pokażą, jak wiele można zdziałać prostymi środkami.
Przykłady, jak profesjonaliści przygotowują Mattentaart, czyli tartaletki z serem z Geraardsbergen
Przejrzałem kilkanaście filmów, przeczytałem komentarze, sprawdziłem detale. Chciałem wybrać coś, co naprawdę pomoże Ci w domowym pieczeniu. Poniżej znajdziesz jeden z najlepszych materiałów na YouTube, przygotowany przez znanego kucharza z Belgii. Warto obejrzeć, bo pokazuje dokładnie, jak wygląda proces robienia mattenkaas, jak zachować właściwe proporcje i na co uważać przy cieście. Dzięki temu filmowi zrozumiesz, gdzie tkwią szczegóły, które robią różnicę. A kilka trików spokojnie możesz przenieść do swojej kuchni – to właśnie one sprawią, że Twoje Mattentaart będą jeszcze lepsze.
Drugi film, który warto zobaczyć, to alternatywna wersja tego samego przepisu – przygotowana przez innego pasjonata kuchni belgijskiej. Inne podejście, trochę inna prezentacja, ale też solidna wiedza i ciekawe ujęcie tematu. Świetna okazja, żeby porównać techniki i wybrać to, co pasuje najlepiej do Twojego stylu.
Jak przechowywać Mattentaart, czyli tartaletki z serem z Geraardsbergen?
Jeśli masz kilka sztuk na później, najlepiej przechowuj je w szczelnym pojemniku w lodówce. Tartaletki włóż, gdy całkowicie wystygną. Przechowuj je w całości, nie dziel na kawałki. Unikaj układania jedna na drugiej – mogą się zgnieść. Chłodne i suche warunki to klucz.
W lodówce Mattentaart wytrzymają 2–3 dni. Po tym czasie spód może zrobić się wilgotny. Jeśli pachną kwaśno lub mają wilgotne plamy – wyrzuć. Najszybciej psuje się nadzienie, zwłaszcza przy niedokładnym odsączeniu. Żeby przedłużyć trwałość, możesz użyć papieru do pieczenia między dnem a tartaletką. Świeżość zależy od sera.
Najlepiej smakują tuż po upieczeniu, ale można je odświeżyć. Włóż na 5 minut do piekarnika nagrzanego do 160°C. Nie używaj mikrofalówki – zrobi ciasto gumowate. Jeśli chcesz, możesz posypać odrobiną cukru pudru po odgrzaniu. Piekarnik przywraca kruchość i aromat.
❄️ TIP: Jeśli wiesz, że nie zjesz wszystkich, część zamroź zaraz po wystudzeniu. Zawiń w pergamin, włóż do woreczka i przechowuj do 2 tygodni. Odmrażaj bezpośrednio w piekarniku – zachowasz teksturę.
Podsumowanie
Przygotowanie Mattentaart to świetna okazja, by poczuć smak Belgii w domowej kuchni. Wszystko zaczyna się od prostych składników – mleka, maślanki, jajek i ciasta francuskiego. Kluczowe są dwa momenty: dokładne odsączenie sera i uważne pieczenie. Nadzienie powinno być gładkie, a ciasto kruche, ale nie suche. Dzięki odpowiednim proporcjom i prostym trikom stworzysz deser, który łączy w sobie delikatność, tradycję i aromat migdałów. To właśnie połączenie domowego sera i maślanego ciasta czyni go tak wyjątkowym.
Zachęcam Cię, byś spróbował zrobić je sam. Nie musisz trzymać się przepisu co do grama – możesz dodać odrobinę cytrusów, wanilii albo inny rodzaj orzechów. Ważne, żeby sprawiało Ci to przyjemność. Gotowanie to przestrzeń na błędy, smak i radość. Nie bój się próbować – nawet jeśli to Twój pierwszy raz z tartaletkami.
Jeśli przygotujesz Mattentaart – daj znać! Pochwal się efektem, wrzuć zdjęcie, napisz w komentarzu, co zmieniłeś. Może masz własny sposób na ser? Albo trik na ciasto? Chętnie się zainspiruję i podpowiem coś jeszcze.
Jeśli chcesz więcej inspiracji, zajrzyj do moich przepisów na inne klasyki – znajdziesz tam m.in. „jak zrobić croissanty”, „jak piec sernik bez pęknięć” czy „jak przygotować domowe pâte brisée”. Smacznego – i do zobaczenia przy kolejnym wypieku!
