Jak upiec Pastéis de Nata, czyli tartaletki z kremowym nadzieniem?

Zanim Portugalia stała się synonimem surfingu i wina porto, świat zakochał się w jej małych, złocistych ciasteczkach. Pastéis de Nata powstały w klasztorze, ale z klasztorną ascezą nie mają nic wspólnego – to rozpusta w formie tartaletki.

Z wierzchu są chrupiące jak świeżo wypieczone ciasto francuskie, w środku skrywają jedwabisty krem, pachnący wanilią i cynamonem. W domowej kuchni ten przepis to świetny sposób, żeby przenieść kawałek Lizbony na talerz. No i zachwycisz gości czymś więcej niż klasycznym sernikiem.

Nie potrzebujesz cukierniczego dyplomu – wystarczą chęci, dobre składniki i ok. 1,5 godziny wolnego czasu. Pokażę Ci krok po kroku, jak uzyskać ten słynny przypieczony wierzch, bez spalenia całej foremki. Będzie o składnikach, trikach na krem bez grudek i o tym, co zrobić, żeby ciasto nie wyszło gumowe. To sprawdzony przepis, który powtarzałem tyle razy, że znam go już na pamięć.

Spróbuj samodzielnie, a zrozumiesz, dlaczego te portugalskie ciasteczka wywołują uśmiech już przy pierwszym kęsie. A jeśli wolisz wersję mniej słodką albo bez laktozy – spokojnie, dam Ci kilka opcji. Teraz zapraszam Cię do świata zapachu cynamonu i lekko przypieczonego cukru.

Poznaj Pastéis de Nata

Pastéis de Nata narodziły się w XVIII wieku w lizbońskim klasztorze Hieronimitów. Mnisi, jak to mnisi, zużywali sporo białek do krochmalenia habitów. Z żółtek robili krem. I tak powstała słodka legenda. Po zamknięciu klasztoru recepturę przejęła pobliska cukiernia. Dziś to kultowy symbol portugalskiej kuchni, dostępny niemal na każdym rogu w Lizbonie. A smak? Ten przepis przetrwał wieki, ale wciąż rozkochuje podniebienia. Kiedy pierwszy raz zjadłem je w Alfamie, wiedziałem, że muszę je odtworzyć w domu.

To połączenie karmelizowanego wierzchu, aksamitnego wnętrza i listkującego ciasta. Wyobraź sobie budyń waniliowy zamknięty w miniaturowym croissancie. Z wierzchu lekko przypalony, pachnący cynamonem. Krem delikatnie słodki, ale nie mdły. Ciasto chrupie jak świeżo pieczona baklava. Ciepłe jeszcze bardziej kuszą, ale i na zimno mają swój urok. Całość przypomina deser z paryskiej cukierni, ale z duszą południa Europy. Smak, tekstura, zapach – wszystko gra.

To, co czyni je wyjątkowymi, to połączenie prostoty z perfekcją. Składników jest niewiele, ale sposób przygotowania robi różnicę. Najlepiej smakują świeże, lekko ciepłe, z kawą lub kieliszkiem porto. To deser, który robi wrażenie na gościach, ale też sprawia radość, gdy przygotowujesz go sam. Cynamonowy krem i złote ciasto – za to się je kocha.

Wartości odżywcze Pastéis de Nata

Pastéis de Nata to deser o dość zwartej kaloryczności, jak na swoje rozmiary. W jednej tartaletce znajdziesz sporo energii, głównie z węglowodanów i tłuszczu. Jest tu też odrobina białka, ale to nie jego główna rola. To deser – i tak właśnie należy go traktować: jako słodką przyjemność, nie codzienny posiłek.

Wartości odżywcze

• Wielkość porcji: 1 sztuka (ok. 60 g)
• Kalorie: ok. 190 kcal
• Białko: 3 g
• Węglowodany: 20 g
• Tłuszcze: 11 g
• Błonnik: 0,4 g
• Sód/Sól: 0,2 g

Choć nie jest to superfood, znajdziesz tu pełnowartościowe jajka, które dostarczają witamin z grupy B i odrobiny białka. Krem zawiera też wapń z mleka, a ciasto – trochę energii na chłodny dzień. To deser raczej dla osób bez nietolerancji laktozy i glutenu. Na diecie niskokalorycznej lub niskowęglowodanowej lepiej sięgnąć po pół porcji albo podzielić się z kimś bliskim. W zbilansowanej diecie takie smakołyki też mają swoje miejsce – ważny jest umiar i okazja.

🍮 Zwróć uwagę: Pastéis de Nata to świetna propozycja dla osób bez alergii na nabiał, gluten i jaja. Nie polecam ich na diecie keto, bezglutenowej czy przy cukrzycy – chyba że w zmodyfikowanej wersji, o której jeszcze wspomnę.

Czego potrzebujesz, aby przygotować Pastéis de Nata?

W Pastéis de Nata nie ma miejsca na przypadkowe składniki. Jakość ciasta i kremu decyduje o efekcie końcowym. Potrzebujesz dobrego ciasta francuskiego, świeżych jajek i mleka o pełnej zawartości tłuszczu. Wanilia i cynamon dodają aromatu – wybierz te naturalne, nie sztuczne. Świeżość i prostota to klucz do sukcesu.

Lista składników

🥚 Żółtka jaj: 5 sztuk – odpowiadają za kolor, konsystencję i smak kremu.
🥛 Mleko pełnotłuste: 250 ml – daje aksamitność i głębię smaku.
🍬 Cukier: 150 g – słodzi i lekko karmelizuje się na wierzchu.
🌽 Mąka pszenna (typ 450): 20 g – zagęszcza masę, nie wpływa na smak.
🍋 Skórka z cytryny: z 1 cytryny – dodaje świeżości i lekko kwaskowy posmak.
🌿 Laska cynamonu: 1 sztuka – nadaje ciepły, korzenny aromat.
🥐 Ciasto francuskie: 1 płat (ok. 275 g) – baza tartaletek, powinno być kruche i warstwowe.
🧂 Sól: szczypta – podbija smak kremu.
💧 Woda: 100 ml – składnik syropu cukrowego.
🧁 Ekstrakt waniliowy: 1 łyżeczka – najlepiej naturalny, wzmacnia smak jajek i mleka.

Składniki opcjonalne, dodatki

🌰 Gałka muszkatołowa: szczypta – dla głębszego, cieplejszego aromatu.
🍫 Czekolada gorzka (starta): 1–2 kostki – możesz posypać wierzch przed pieczeniem.
🫙 Cukier puder: do posypania po upieczeniu – dla dekoracyjnego efektu.
☕ Kawa espresso: do podania – klasyczne portugalskie połączenie.

Zamienniki, produkty alternatywne

• Zamiast mleka pełnotłustego możesz użyć napoju roślinnego o pełnej zawartości tłuszczu (np. owsianego baristycznego)
• Zamiast ciasta francuskiego ze sklepu możesz użyć domowego, jeśli masz wprawę
• Zamiast cukru białego możesz użyć cukru trzcinowego (ale zmieni to smak i kolor kremu)
• Zamiast laski cynamonu możesz użyć 1/2 łyżeczki mielonego cynamonu

Lista narzędzi kuchennych:

🍲 Rondel z grubym dnem: do przygotowania syropu i podgrzania mleka.
🥄 Trzepaczka lub rózga: do połączenia składników kremu bez grudek.
🧁 Forma na muffiny lub tartaletki: najlepiej metalowa – dobrze przewodzi ciepło.
🔪 Deska i nóż: do przygotowania skórki z cytryny.
🥣 Miska: do mieszania składników.
🧵 Sito: do przecedzenia kremu (jeśli pojawią się grudki).
⏲️ Piekarnik: nagrzany do 250°C, najlepiej z funkcją grilla lub górnej grzałki.
📏 Wałek: jeśli ciasto trzeba cienko rozwałkować.

💡 TIP: Wyjmij jajka i mleko z lodówki minimum 30 minut wcześniej – krem będzie bardziej jednolity i nie zwarzy się przy podgrzewaniu.

Gdzie możesz kupić składniki?

Większość składników do Pastéis de Nata znajdziesz bez problemu. Jajka, mleko, cukier i ciasto francuskie są dostępne w każdym supermarkecie – od Biedronki po osiedlowy sklep. Cynamon i wanilię też bez trudu kupisz, ale laska cynamonu i naturalny ekstrakt waniliowy bywają droższe i mniej oczywiste. Tu polecam delikatesy, sklepy ze zdrową żywnością albo zamówienie online. W większych miastach warto odwiedzić specjalistyczne sklepy portugalskie czy stoiska z importowanymi przyprawami. W sieci znajdziesz wszystko – od bio mleka, po dobre ciasto francuskie bez dodatków. Sklepy internetowe i bazarki to dziś ogromna pomoc, zwłaszcza gdy szukasz lepszej jakości.

🛒 TIP: Kup od razu więcej ciasta francuskiego i zamroź – przyda się nie tylko do tego deseru, ale też do szybkich przekąsek czy tart.

Instrukcja krok po kroku, jak przygotować Pastéis de Nata

Przygotowanie Pastéis de Nata zajmie Ci około 90 minut. Z tego aktywna praca to około 45 minut, reszta to pieczenie i chłodzenie. Poziom trudności określiłbym jako średni, ale z dobrą instrukcją dasz sobie radę. Najważniejsze to utrzymać kontrolę nad temperaturą i dobrze rozwałkować ciasto. Krem musi być gładki, a ciasto dobrze wypieczone.

Krok 1: Zrób syrop cukrowy

Wlej do rondla 100 ml wody i dodaj 150 g cukru. Wrzuć laskę cynamonu i skórkę z cytryny. Podgrzewaj, aż cukier się rozpuści, a płyn zacznie lekko bulgotać. Gotuj na małym ogniu przez 3 minuty. Nie mieszaj – wystarczy poruszyć garnkiem. Odstaw na bok, by syrop lekko ostygł. Nie gotuj zbyt długo, bo zrobi się zbyt gęsty.

Krok 2: Podgrzej mleko z mąką

W osobnym rondlu wymieszaj 20 g mąki pszennej z 250 ml mleka. Rób to trzepaczką, aż znikną grudki. Podgrzewaj na małym ogniu, cały czas mieszając. Gdy zacznie lekko gęstnieć (jak rzadka śmietana), zdejmij z ognia. Nie doprowadzaj do wrzenia – masa może się zwarzyć.

Krok 3: Wymieszaj krem

Do miski wlej mleko z mąką, dodaj 5 żółtek i ekstrakt waniliowy. Mieszaj energicznie trzepaczką. Gdy masa będzie jednolita, cienkim strumieniem wlewaj ciepły syrop cukrowy (bez cynamonu i skórki). Mieszaj cały czas. Przecedź krem przez sitko. Masa powinna być gładka i jednolita.

Krok 4: Przygotuj ciasto

Rozwiń płat ciasta francuskiego. Zroluj go wzdłuż dłuższego boku jak roladę. Pokrój na 12 równych kawałków. Każdy kawałek włóż przecięciem do dołu do formy na muffinki. Palcami rozciągaj ciasto od środka ku górze, formując cienką miseczkę. Dno powinno być cienkie, a brzegi równe.

Krok 5: Napełnij foremki

Wlej krem do każdej miseczki z ciasta, zostawiając około 3 mm wolnej przestrzeni od góry. Krem trochę urośnie w piekarniku. Upewnij się, że masa się nie przelała. Jeśli coś skapnie na brzegi – wytrzyj. Unikaj przepełnienia, bo ciasto się nie dopiecze.

Krok 6: Piecz w wysokiej temperaturze

Rozgrzej piekarnik do 250°C (górna grzałka + dół lub termoobieg). Włóż formę na środkową półkę. Piecz przez 15–18 minut, aż brzegi się zezłocą, a środek lekko przypiecze. Krem może się zrumienić i popękać – to dobrze. Zauważysz brązowe plamy na powierzchni – to znak, że są gotowe.

Krok 7: Wystudź i podaj

Wyjmij formę z piekarnika. Odczekaj kilka minut, potem delikatnie wyjmij tartaletki. Studź je na kratce. Najlepsze są ciepłe, ale też dobrze smakują na zimno. Posyp cukrem pudrem i cynamonem tuż przed podaniem. Gratulacje – masz gotowe Pastéis de Nata!

Najczęstsze błędy i trudności przy przygotowaniu Pastéis de Nata

Każdy deser ma swoje pułapki, a Pastéis de Nata nie są wyjątkiem. Dlatego zebrałem kilka typowych trudności, które mogą się pojawić. Nie zniechęcaj się – te błędy są łatwe do naprawienia. Lepiej uczyć się na cudzych pomyłkach niż na własnych wypiekach.

Krem zwarzył się lub zrobiły się grudki

🔴 Zbyt wysoka temperatura lub zbyt szybkie podgrzewanie: krem może się rozwarstwić, jeśli mleko lub masa żółtkowa się zagotują. To częsty błąd przy zbyt mocnym ogniu.
✅ Podgrzewaj powoli i mieszaj cały czas: użyj niskiej mocy i nie dopuszczaj do wrzenia. Mieszaj trzepaczką do uzyskania konsystencji lekkiej śmietany.

Ciasto francuskie wyszło gumowate

🔴 Zbyt grube dno lub zbyt niska temperatura pieczenia: wtedy ciasto się nie rozwarstwia, tylko gotuje w środku formy.
✅ Dobrze rozciągnij ciasto i piecz w maksymalnej temperaturze: dno powinno być cienkie jak kartka, a piekarnik dobrze nagrzany – najlepiej do 250°C.

Przepełnione foremki i wykipienie masy

🔴 Za dużo kremu w formie: przy pieczeniu masa się podnosi, może wykipieć i przypalić brzegi.
✅ Zostaw 3 mm wolnej przestrzeni od góry: to wystarczy, by krem się uniósł bez ryzyka zalania formy. Jeśli trochę kapnie – wytrzyj przed pieczeniem.

⚠️ TIP: Najczęstszy błąd to zbyt niska temperatura pieczenia – Pastéis muszą mieć silne uderzenie ciepła, inaczej nie będą chrupiące i nie przypieką się na wierzchu.

Propozycje podania i warianty Pastéis de Nata

Pastéis de Nata najlepiej smakują jeszcze ciepłe, tuż po wyjęciu z piekarnika. W Portugalii podaje się je z odrobiną cukru pudru i szczyptą cynamonu. Takie wykończenie podbija smak kremu i nadaje mu wyrazistości. Świetnie pasują do filiżanki espresso albo mocnej, czarnej herbaty. Jeśli chcesz nieco poeksperymentować, dodaj do masy startą skórkę pomarańczową albo odrobinę startej czekolady na wierzch. Możesz też podać je na ciemnym talerzu – kontrast ze złotym ciastem robi wrażenie. Kilka owoców sezonowych (np. maliny lub plasterki figi) doda koloru i świeżości. Pastéis pięknie wyglądają też w papilotkach lub na rustykalnej desce, w otoczeniu cynamonowych lasek.

Zebrałem dla Ciebie kilka przykładów, jak można podać i udekorować te portugalskie tartaletki. Przejrzałem dziesiątki inspiracji, by wybrać te najciekawsze. Poniżej znajdziesz galerię zdjęć, która pokaże Ci różne warianty podania, kolory, kompozycje i pomysły na dekoracje.

Przykłady, jak profesjonaliści przygotowują Pastéis de Nata

Spędziłem sporo czasu, oglądając kilkanaście filmów na YouTube o tym, jak profesjonaliści pieką Pastéis de Nata. Dla Ciebie wybrałem materiał znanego kucharza, który pokazuje krok po kroku, jak uzyskać ten charakterystyczny przypieczony wierzch i aksamitny krem. Warto zobaczyć, jak robią to mistrzowie – bo nawet w domowych warunkach można skorzystać z ich trików. Zobaczysz, jak rozciągają ciasto, jak kontrolują temperaturę, i jak pracują z masą jajeczną. Zyskasz cenne detale, których nie widać w samym przepisie.

Jeśli chcesz zobaczyć inną wersję, mam też coś specjalnego. Drugi film pokazuje alternatywną metodę przygotowania – inny szef kuchni, inne podejście, te same smaki. To świetna okazja, żeby porównać techniki i wybrać sposób, który pasuje właśnie Tobie.

Jak przechowywać Pastéis de Nata?

Skoro już wiesz, jak je przygotować, warto też wiedzieć, jak je dobrze przechować. Pastéis najlepiej trzymać w szczelnym pojemniku w lodówce, pojedynczo lub w luźno ułożonych warstwach. Nie układaj ich ciasno, żeby nie zgnieść delikatnego ciasta. Przechowuj przez maksymalnie 2 dni – później tracą chrupkość.

Pastéis de Nata można przechowywać w lodówce przez do 48 godzin. Po tym czasie krem może zacząć się rozwarstwiać, a ciasto staje się miękkie. Unikaj przechowywania w plastikowych torebkach. Jeśli zauważysz kwaśny zapach lub mokre dno – nie jedz ich. Najszybciej psuje się krem, bo zawiera jajka i mleko.

Najlepiej smakują świeże, ale da się je odświeżyć w piekarniku. Ustaw go na 200°C i piecz przez 4–5 minut. Dzięki temu ciasto znowu stanie się kruche, a środek lekko ciepły. Nie używaj mikrofalówki – masa się zwarzy, a ciasto zrobi się gumowate. Smak nie będzie taki sam, ale wciąż bardzo dobry.

❄️ TIP: Jeśli wiesz, że nie zjesz wszystkich od razu – zamroź część jeszcze przed pieczeniem, już w foremkach. Wystarczy je potem wyjąć i upiec bez rozmrażania, wydłużając czas o kilka minut.

Podsumowanie

Pastéis de Nata to świetne połączenie prostych składników i precyzyjnej techniki. Żółtka, mleko, cukier i ciasto francuskie tworzą razem coś naprawdę wyjątkowego. Klucz to dobrze podgrzany syrop, gładki krem i wysoka temperatura pieczenia. Ciasto musi być cienkie, krem dobrze przypieczony, a smak – zrównoważony między słodyczą a nutą cynamonu. To deser, który zachwyca i wyglądem, i konsystencją. Złocisty kolor i aksamitny środek to jego znak rozpoznawczy.

Spróbuj zrobić je samodzielnie. Możesz dodać coś od siebie – inną przyprawę, inny sposób podania. To świetna okazja, by poćwiczyć precyzję, ale też dać upust kreatywności. Nie bój się próbować, nawet jeśli pierwszy raz nie będzie perfekcyjny. Każde podejście to krok bliżej do mistrzostwa. I dobra zabawa w kuchni.

Pochwal się efektem! Napisz w komentarzu, jak Ci poszło. Podziel się zdjęciem, pomysłem, ulepszeniem. Może masz swój sposób na krem albo dodatki? Lubię czytać, jak modyfikujecie klasykę.

Na blogu znajdziesz też przepisy na crème brûlée, tartę cytrynową czy ciasteczka z lawendą. Jeśli spodobał Ci się ten poradnik, na pewno znajdziesz coś dla siebie.